به گزارش خبرنگار شبکه خبری دز( دز ان ان) ، بافت تاریخی دزفول که تلاقی فرهنگ و تاریخ مردمان این دیار کهن است، شامل ۲۸ محله قدیمی و در هم تنیده است که تزئینات معماری بی نظیر آن، دزفول را به «شهر آجری» معروف کرده است. در محدوده بافت تاریخی دزفول بیش از ۱۴۰ اثر تاریخی ثبت ملی شده شامل مسجد، حمام، گذر و بقعه وجود دارد.

علاوه بر ساباط ها، حمام ها، گذرها و مساجد و سایر اماکن تاریخی موجود در بافت، خانه های تاریخی معروفی نیز به نام صاحبان بنا ازدوره های گذشته در این بافت به جای مانده که هر کدام به تنهایی دارای ارزش فرهنگی، مذهبی و تاریخی هستند.

وجود چنین خانه های تاریخی همچون خانه تیزنو، قلمبر و قلمبر 1 و ۲، مستوفی، محسنی، قصاب، معزی، سهرابی، گلچین، نیلساز، مهدوی، سیدصدر، کلک چی، جوکار، قلق چی، سعادت و صنیعی سبب شده تا بافت تاریخی دزفول نسبت به سایر آثار و مجموعه های تاریخی این شهرستان متمایز باشد.

بحران بی توجهی به پیشینه تاریخی
کم توجهی و بعضا بی توجهی متولیان میراث فرهنگی شهرستان و استان به برخی آثار تاریخی و فرهنگی در خطر نابودی در چند سال اخیر و بیان جملات تکراری و دم زدن از نبود اعتبارات برای سبک کردن بار هجمه ها، دل دوستداران میراث فرهنگی را به درد آورده است بگونه ای که بدون اغراق باید گفت این بی توجهی ها به تخریب و آسیب دیدگی آثار و بناهاي تاریخی موجود در استان و بویژه دزفول که نوعی بی توجهی به پیشینه و هویت شهرستان محسوب می شود، مدتهاست که به یک بحران جدی تبدیل شده، بحرانی که گویا بسیار غریب است.

اقدامات انگشت شمار برای بهسازی آثار
هر چند در این میان نباید منکر برخی اقدامات بعضا لاک پشتی این نهادهای متولی در بحث بهسازی و مرمت آثار موجود در بافت تاریخی دزفول شد اما حقیقت این است که عدم مدیریت های درست و بعضا بی ثباتی در مدیریت ها موجب شده تا میراث فرهنگی شهرستان دزفول در سال های اخیر همواره با انتقادهای صاحبان نظر در این عرصه مواجه شود، موضوعی که شاید بتواند عزم این متولیان را برای رفع نواقص و کاستی ها جزم کند.

پويش مردمی حمایت از آثار تاریخی
با وجود تمام این کم مهری ها اما انجمن «دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول» متشکل ازافراد مختلف و با تحصیلات و مشاغل گوناگون که چند سالی است با هدف مشترک، پاسداری از میراث تاریخی و فرهنگی دزفول تشکیل شده در کنار تمامی اقداماتی که از زمان تشکیل خود در راستای تلاش برای بهبود شرایط آثار تاریخی، معرفی این آثار و دیگر ظرفیت های گردشگری دزفول و ارائه راهکارهای عملی برای بهبود مسائل فرهنگی و اجتماعی شهرستان با برگزاری جلسات و همایش های متعدد کرده، چند صباحی است که برای نشان دادن اهمیت توجه و صیانت از آثار تاریخی شهرستان از جمله نگهداری و توجه به این آثار، کمپینی را نیز با عنوان «حمایت از حفظ و احیای بناهای تاریخی دزفول» تشکیل داده که عمده ترین تمرکز خود را در این پویش مردمی به معرفی و لزوم توجه به خانه های تاریخی موجود در بافت از طریق رسانه های معتبر  و فضاهای مجازی گذاشته تا شاید در کنار بی مهری هایی که نسبت به این آثار صورت گرفته با انتشار این مطالب و ایجاد حساسیت هایی، موجب بالا رفتن درک مسئولان برای توجه بیشتر به آثار تاریخی و فرهنگی باشند.

خانه تاریخی "ضیایی"  نیز از جمله بناهای با ارزش و ثبت ملی بافت قدیم دزفول است که با توجه به وضعیت بشدت نامناسب آن از نظر فیزیکی به شدت نیازمند احیا و توجه از سوی مسئولان متولی است تا شاید با بهره گیری از ظرفیت های آن بتوان خلاءهای زیادی در حوزه میراث فرهنگی شهرستان را پر کرد.

خانه ای که این روزها با یک ويرانه تفاوت چندانی ندارد، هرچند سایر خانه های تاریخی بافت کهن دزفول نیز همانند این بنا در وضعیت مطلوبي قرار ندارند که خبرگزاری مهر از چندوقت گذشته تاکنون در گزارش های متعددی به بیان وضعیت برخی از این خانه های تاریخی شهر آجری دزفول پرداخته است.

ارزشمندترین بافت تاریخی کشور
درهمین رابطه عضو انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول در گفت و گو با خبرنگار دز ان ان، اظهار می کند: بافت تاریخی شهر دزفول با مساحتی در حدود 240 هکتار در حاشیه رود دز را می توان یکی از گسترده ترین و اصولی ترین بافت های تاریخی ایران دانست.

نجمه مورث نوری می افزاید:  بافت دزفول یکی از قدیمی ترین و ارزشمندترین بافت های تاریخی کشور است که به دلیل استفاده آجر(خوون چینی) توسط معماران هنرمند این دیار لقب شهر آجری ایران از آن خود نموده است.

وی ادامه می دهد: پیشینه تاریخی و اصیل دزفول کافیست  تا ایرانیان بدانند کشوری به وسعت تاریخ دارند و شهری آجری که خشت به خشت ،ریگ به ریگ و لحظه به لحظه آن را به رخ جهانیان بکشند.

جاذبه های فراوان در بافت دزفول
عضو انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول بیان می کند:بافت قدیمی و ارزشمند دزفول جاذبه های گردشگری، تاریخی زیادی دارد که هر کدام از آن ها می تواند به تنهایی جاذبه ای دیدنی برای بازدید گردشگران و دوستداران میراث فرهنگی و تاریخ ایران و جهان باشد.

مورث نوری عنوان می کند: در این بافت زیبا محله مسجد قراردارد که یکی از محله های تاریخی شهردزفول است.

خانه ای تاریخی از زمان قاجار
وی توضیح می دهد:  در کوچه های اطراف مسجد جامع دزفول درمقابل عباسیه، خانه تاریخی ضیایی مشاهده می شود که قدمت آن به عهد قاجاریه و بیش از یکصد سال می رسد.

مورث نوری تاکید می کند: علاوه بر اهمیت خانه ضیایی به عنوان یک بنای آجری و قدمت مذکور، این بنا در واقع منزل مرحوم ضیایی شاعر و عارف شهر دزفول و در برهه ای از تاریخ نیز منزل یکی از صنعتگران بنام شهر بوده است.

این عضو انجمن دوستداران و پژوهشگران دزفول همچنین می افزاید: خانه ضیایی به دلیل ارزش های  ویژه تاریخی و معماری خود در اسفند سال 1381 به شماره 7888 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

ویژگی های خانه ضیایی
مورث نوری درخصوص ویژگی های این خانه تاریخی نیز می گوید:از جمله ویژگی های خاص خانه ضیایی ساخت آن در دوطبقه است که تاریخ 1338 هجری قمری روی یکی از نماها با آجر نقش بسته است، پلان بنا در حیاط به صورت چهار ضلعی است و با آجرهای فیلپوش در گوشه ها به پلانی هشت ضلعی در طبقه اول می رسیم.

وی تصریح می کند: علاوه بر آن سردر ورودی زیبا، هشتی با معماری بی نظیرو تزئینات زیبای آجری در سقف آن حکایت شکوه و ارزش های این بنا  را روایت می کند.

این فعال میراث فرهنگی هشدار می دهد: با تمام این ویژگی ها  اما به دلیل عدم توجه و رسیدگی، امروزه خانه تاریخی ضیایی  تبدیل به یک مخروبه شده است درحالی که باهمین وضعیت بحرانی بازهم در گوشه گوشه های آن به زیبایی، اصالت نقوش آجرکاری و کم نظیر معماری شهر آجری دیده می شوند‌.

متروکه رهاشدن خانه
مورث نوری بابیان اینکه کاربری خانه ضیایی در گذشته به صورت مسکونی بوده، اظهار می کند: هرچند بنا دارای ارزش خاص معماری است ولی در حال حاضر متروکه رها شده و زندگی در آن جریان ندارد و بعضا به عنوان  انبار مورد استفاده قرار گرفته می شود.

وی به تاکیدات مقام معظم رهبری در خصوص توجه به اقتصاد مقاومتی و حفظ ارزش های فرهنگی بومی اشاره کرده و می افزاید: بنابراین حفظ و رونق چنین بناهایی می تواند ضمن رونق گردشگری و شکوفایی اقتصادی، زمینه کار آفرینی و رشد فرهنگی جامعه را نیز فراهم کند.

این عضو انجمن دزپارس عنوان می کند: با توجه به ویژگی های مذکور و اینکه خانه ضیایی در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد شایسته است که هرچه زودتراین بنا مورد توجه مسئولان متولی بویژه سازمان میراث فرهنگی استان خوزستان و کشور قرار گیرد وبا اختصاص بودجه لازم و یا ایجاد زمینه مساعد جهت مشارکت و سرمایه گذاری بخش خصوصی، این خانه تاریخی هر چه زودترمورد  بهسازی و مرمت قرار گیرد.

مورث نوری در پایان تاکید می کند: خانه تاریخی ضیایی این قابلیت را دارد که پس از مرمت به دلیل موقعیت خاص قرارگیری و نزدیکی آن به مرکز شهر و دسترسی آسان به تاسیسات زیربنایی همچون وسایل حمل و نقل شهری ، خطوط تاکسی، اتوبوس و پیشینه فرهنگی و تاریخی، پس از مرمت تبدیل به مهمانسرای سنتی، موزه فرهنگی، رستوران، خانه فرهنگ و سایر کاربری های مرتبط با بناهای تاریخی شود.

به گزارش دز ان ان، امید است در آینده نزدیک شاهد توجهات بیشتر به ظرفیت های تاریخی و گردشگری دزفول بویژه خانه های ثبت ملی و تاریخی بافت کهن دزفول از سوی متولیان امر باشیم موضوعی که قطعا فواید زیاد آن به ویژه در بحث سرمایه گذاری، و جذب گردشگر و به طبع اجرای پروژه های پرسود و اشتغالزا، نه تنها در دزفول بلکه عاید تمام استان خواهد شد.

* گزارش از: رویا رجبی

برچسب ها: بافت تاریخی دزفول رویا رجبی خانه ضیایی